Trong Rừng Dẻ Gai: Ra Đi (phần 1)

Phần 1 có tiêu đề Ra Đi của Truyện vừa thiếu nhi Trong Rừng Dẻ Gai. Tác giả: Nguyễn Thị Ngọc Tú. Bìa và minh họa: Thanh Ngọc. Nhà xuất bản Kim Đồng, Hà Nội, 1974.

 Bìa trước Trong Rừng Dẻ Gai, 1974

RA ĐI

- Quảng ơi, sáng rồi kìa, dậy đi chứ, con!

Phải đến tiếng gọi thứ mấy, Quảng mới tỉnh dậy được. Tối qua, xếp dọn sách vở xong, Quảng đi chơi với bè bạn mãi đến khuya mới về. Quảng ngồi dậy, ngơ ngác. Chung quanh Quảng, mọi thứ xáo trộn cả lên. Đồ đạc xếp lổng chổng ở ngoài cửa. Những đồ vặt đã dồn cả vào trong những bồ gói, bao bị. Cái màn Quảng nằm ngủ ai đã cuốn lại rồi. Quảng thấy Hồng đang ngồi giụi mắt trên cái ghế con.

Bà và mẹ tất bật thu dọn.

Quảng nhảy xuống đất, đi rửa mặt, đánh răng.

Có tiếng còi ô tô. Quảng chạy ra. Một cỗ xe dính bết bụi than lừ lừ lượn đến sát vỉa hè. Một khuôn mặt vuông, đen sạm ló qua cửa xe. Nụ cười trắng toát.

- A, chú Trử, chú Trử!

Quảng reo cuống lên. Chú Trử cùng với mẹ và bà khuân đồ đạc lên xe. Quảng nhảy vào ngồi trong ca-bin, bóp còi inh ỏi. Hồng lóc cóc đi nhặt nhạnh những thứ lặt vặt bê ra cửa: đôi guốc, cái ghế con, cái ống bơ, con dao... Chợt Hồng kêu lên:

- Ối giời ơi, con gà của con đâu rồi?

- Suýt nữa thì mẹ quên mất.

Mẹ chạy lao vào sân sau. Có tiếng gà kêu nháo nhác. Thoáng cái, mẹ đã xách ra một bu gà: một con gà mẹ và một đàn gà con choai choai. Gà con lông vàng như bôi mỡ. Tiếng kêu như chim. Đôi cánh của gà mẹ xòe ra như cánh quạt... rù ù... rù ù... cùng cục... rù ù...

Gà mẹ sau khi sinh đẻ, nuôi dưỡng, người to, xổ xả, xơ xác ra.

- Thằng Quảng với con Hồng ngồi giữ bu gà để mẹ với bà giữ đồ đạc. Không khéo đường xóc, đổ vỡ hết!

Mẹ nói rồi lấy dây chằng đồ đạc lại. Chỉ một lúc sau, cả cái bụng xe đã đầy kễnh lên.

Mẹ đóng khóa các cửa ngõ. Quảng kiễng chân viết lên cánh cửa: « Nhà đi sơ tán ».

Chú Trử vừa quay ma-ni-ven vừa gọi to:

- Thôi, lên nào!

Chiếc xe rùng mình, khói đùn ra sặc sụa. Mùi ma-dút cháy sống khét om lên.

Quảng đứng dậy, nhoài người ra sau nhìn ngôi nhà nhỏ vôi màu phòng không có cây giâu gia mang một đầu hoa trắng rung rung trong gió. Quảng nắm tay lại, giơ lên đấm dứ vào trong không khí.

- Mày dậm dọa ai thế?

Mẹ nắm áo Quảng, kéo ngồi xuống. Hồng để sợi dây buộc bu gà vào tay anh rồi rúc đầu vào ngực bà.

Xe chồm qua một hố bom. Lên dốc rồi xuống dốc.

Đồi, phi lao, rừng và phố mỏ sơ tán chạy qua trong nắng gió buổi sớm. Biển như một tấm kính xanh loang loáng, chập chờn, xôn xao trên bãi cát thoai thoải, sóng vừa vuốt qua, mịn màng và lấp lánh ướt.

Hồng lắc vai, giơ tay gãi gãi chỏm tóc sau gáy. Em thấy buồn nuôn quá.

... Pe... pe... pe...

Tiếng còi xe chú Trử kêu vang lên. Cái xe bỗng lượn vòng. Biển khuất vào sau bánh lái. Chiếc xe đi chậm lại.

... mẹ đã xách ra một bu gà ...

Đường xóc, xe nẩy lên bần bật. Quảng bỗng thấy một màu xanh thẫm, cao vút, chắn ngang trước mặt. Một con đường đất nhỏ, khấp khểnh, màu gạch cua, vòng vèo như sợi dây cắt cái màu xanh trùng điệp của rừng núi ra làm đôi. Chú Trử thả một tay lái, quay ra đằng sau, bảo:

- Đường xóc đấy! Cẩn thận nhé! Sắp đến rồi!

Quảng nhấp nhổm đứng lên. Mẹ nắm áo Quảng kéo giật xuống.

- Hồng ơi... Rừng kia kìa!... 

Quảng gọi rồi quay lại nhìn em gái. Con bé đã ngủ từ lúc nào trong hai cánh tay gầy mà êm của bà.

*
*   *

Những đám bụi màu đỏ cuộn tròn.

Xe đỗ lại trước một dãy nhà lá nhỏ nằm dựa lưng vào rừng, trên mái vứt đầy những cành lá còn tươi. Chú Trử nhanh nhẹn nhảy xuống đất đỡ Hồng. Quảng nhảy xuống theo và kêu lên:

- Tiếng gì đấy chú Trử ơi!

Nghe như tiếng một cơn dông xa.

- Suối chảy đấy cháu ạ.

Chú Trử vừa nói vừa giúp bà và mẹ khuân đồ đạc xếp xuống đất. Mấy người đàn ông ở trong nhà chạy ra giúp họ một tay. Hồng chạy tung tăng. Xuống khỏi xe, Hồng thấy người khỏe và tỉnh táo hẳn ra. Em thấy mọi thứ đều lạ lùng. Những cây gì mà hoa to như cái bát thế kia? Những cái lá sao lại mặt xanh mặt trắng? Những con bướm to bằng bàn tay sặc sỡ, rập rờn. Hồng đuổi theo. Chân vấp vào những hòn sỏi, mấy lần Hồng ngã chúi xuống, mà bàn tay vẫn chưa chạm được vào cánh bướm. Bướm rừng bay trong ánh nắng. Bóng cây xanh, vàng lung linh. Bàn tay giơ ra, Hồng chạy theo, chạy theo... Mắt nheo lại, nhắm lại, ngực nín thở, chân rón rén bước nhẹ như chiếc lá... « Này, bướm, này! Hù! » Hồng đành thở « phựt » một cái. Con bướm vờn qua dưới tay Hồng như một tia nắng. Một. Hai. Ba... Gần... Xa... rồi mất hút.

Mắt Hồng bỗng tối sẫm lại. Em ngửng lên và kêu:

- Ối, kìa!

Cả một rừng cây dày đặc, chặn cứng trước mặt Hồng. Con suối không biết từ đâu ào ào chạy lại. Nước cuồn cuộn ném mình vào những tảng đá, bọn cồn lên rồi vật vã trôi miết đi. Lá vàng, cành khô, rơm rác cuộn vào trong nước xiết. Ở ven bờ, chỗ con suối rẽ, nước lặng hơn. Hồng đứng ngây nhìn những hòn sỏi tròn xếp dưới đáy. Sỏi trắng, sỏi vàng, sỏi đen, sỏi vân, sỏi hoa... Những hòn sỏi ấy mà chơi « rải gianh » thì phải biết là sướng tay. Hay là làm hòn cái mà chơi mốt, làm quân mà chơi ô ăn quan!

Hồng men xuống suối. Bàn tay em vừa nhúng xuống nước thì em bỗng nghe tiễng cười khanh khách. Hồng giật mình đứng vụt lên:

- Anh Quảng!

Quảng đang nhảy chuyền trên những hòn đá từ bờ này sang bờ kia. Nước bắn tóe lên sau gót chân. Quảng giơ tay vẫy Hồng. Hồng ngây người, trống ngực đập thon thót, vừa lạ lùng, vừa sợ hãi.

Bỗng « toách ! » Nước bắn tóe lên mặt Hồng. Quảng trượt chân ngã xoài xuống nước. Những dòng nước chảy xiết cuốn tròn lấy Quảng, dìm Quảng xuống. Bọt trào lên.

- Ối, mẹ ơi! Mẹ ơi!

Hồng sợ hãi vùng chạy. Vừa chạy em vừa kêu. Tiếng em nhỏ bé, lọt thỏm, mất hút vào trong cái im ắng sâu xa và mênh mông của núi rừng.

*
*   *

- Con đã thấy nghịch ngợm là tai hại chưa? Thế là con hư lắm. Nếu không có em Hồng trông thấy về gọi mẹ thì bây giờ con làm sao rồi? Mẹ nói, con chả nghe lời, mẹ buồn lắm. Ở rừng không như ở phố đâu. Phải cẩn thận từng tí một chứ không thì bị va vấp ngay!...

Mẹ ngồi xổm dưới đất, nhẹ nhàng quấn băng vào những chỗ sây sát rướm máu trên tay chân, trên người Quảng. Nét mặt mẹ buồn buồn.

- Bố con đi xa, ngày mai mẹ lại đi làm rồi. Bà đã già yếu, em Hồng thì còn bé. Hôm đi, bố đã dặn con như thế nào? Cả cô giáo Tâm nữa. Cô giáo bảo con mấy tháng hè phải làm gì, con còn nhớ không?

- Con có nhớ.

- Con nhắc lại cho mẹ xem nào?

- Cô giáo bảo... Nghỉ hè phải ôn tập bài cũ, chuẩn bị bài mới, để vào năm học lên lớp không bỡ ngỡ, rồi lao động giúp gia đình...

- Con nhớ lời cô mà con lại đùa nghịch như thế này, cô biết chắc cô buồn lắm.

Giọng mẹ nhỏ nhẹ, mềm mại. Quảng thấy buồn cả ruột. Giá mẹ cứ quát lên mấy câu hay cầm roi vụt Quảng mấy cái, có khi còn dễ chịu hơn. Quảng cựa quậy rồi đi ra chỗ khác.

Bà đang nhặt những hòn đá nhỏ xếp thành một mảnh sân dưới một bụi cây để làm chỗ rửa ráy. Chú Trử đang lấy búa và kìm gỡ mấy cái hòm gỗ ra, hí húi đóng. Tay chú thoăn thoắt, quen thuộc, chả cần đo ướm gì cả. Thoáng cái chú đã đóng xong một cái chuồng gà nhỏ, cánh cửa bản lề bằng chiếc quai guốc cũ. Chân chuồng là bốn cái cột tròn, cao lênh khênh. Chuồng có hai tầng. Bà đốt một đống lửa nhỏ bằng những chiếc lá khô. Lửa cháy trước cửa chuồng gà. Bà bắt từng con gà một, nâng trong lòng khum của bàn tay, trông nhẹ nhõm như đang cầm một nắm bông màu vàng ngà. Bà đưa con gà qua lửa trước khi bỏ vào chuồng. Bà bảo như thế nó không bị nhiễm lạnh. Đàn gà con đã lớn nhưng mẹ gà chưa bỏ, chúng tưởng mình vẫn còn bé lắm, cứ rúc vào dưới chân mẹ. Mẹ gà xòe cánh ra che chở cho các con, nhưng đôi cánh của mẹ đã trở nên nhỏ bé trước đàn con đang lớn lên phơi phới.

« Chích, chích, chích... »

Những tiếng kêu làm ấm áp cả một khoảng đất trống.

Bếp đã dựng lên rồi! Một cái bếp nhỏ cheo chéo che bằng liếp gianh. Mẹ đi kiếm củi. Tay mẹ cầm sợi dây, mẹ giơ chân đạp vào đám cành khô dưới đất. Cành khô gãy kêu lắc rắc, đổ chồng lên nhau, xếp một lượt trên đất. Mẹ lấy dây bó củi lại, kéo về. Lửa nhóm lên, đỏ rực.

- Này, đun nấu thì phải che chắn cẩn thận nhé: ban ngày không được để khói, ban đêm không được để lửa...

Một người đàn ông cao, to, mặc quần áo công nhân, chân đi ủng, vai đeo súng, đầu đội mũ nhựa màu nâu thẫm đi đến. Chân ông bước thình thịch, đôi mắt hình quả trám sát dưới vành mũ cau cau lại, đôi mày rậm xếch lên. Ông ghé xuống bếp lửa châm thuốc lá hút, đi qua.

- Ai thế hả mẹ?

- Bác Đại.

- Bác làm gì ở đây thế hả mẹ?

- Bác gác rừng và phụ trách khu vực này.

Quảng im lặng nhìn theo. Thoáng cái, người đàn ông đã mất hút. Một lát sau, Quảng nghe từ trong rừng xa tít có tiếng súng nổ. Tiếng súng dội vào hang đá, vọng ra một tiếng vang khô khốc.

- Súng gì thế hả mẹ?

- Chắc bác Đại bắn con gì rồi.

- Cho con đi xem nhé.

Quảng đứng vụt lên, thảng thốt nhìn về phía có tiếng nổ. Đôi mắt Quảng chớp chớp.

- Quảng! - Mẹ gọi, nét mặt nghiêm lại. - Mẹ vừa dặn con cái gì?

Mồ hôi dán vạt áo vào lưng và bệt tóc trên trán mẹ. Đối mắt mẹ lóng lánh ướt. Y như có cả mồ hôi trong mắt mẹ. Quảng cúi xuống. Hai bàn tay mẹ dính đầy nhựa cây. Ở chỗ cổ tay có một vết xước đỏ rậng.

*
*   *

Có tiếng kẻng. Tiếng kẻng dồn dập rơi xuống từ trên một ngọn cây cao. Tiếng kẻng đập vào các vách núi. Liền đó, từ trong các hang nghe dội ra những tiếng kẻng khác nhỏ hơn, nhẹ và mờ...

- Dập lửa đi, khói quá, kìa!

- Áo trắng ai phơi kia?

- Không được chạy! Ra hang mau lên!

Bác Đại đi vút ngang qua, giọng như quát. Bà đổ nước vào bếp lửa. Hơi nước trắng xèo xẹt bốc lên. Mẹ lấy cây củi cời rộng bếp ra. Khói tản mát và tắt ngấm.

Tiếng máy bay xẹt qua, rất thấp.

Những chùm lá trên đầu các ngọn cây cao rung khe khẽ.

- Lại một thằng không người lái!

Bác Đại đã quay trở lại. Vừa đi bác vừa nhai nhai cái gì trong mồm y như là đang nhai trầu.

 

(Hết phần 1. Người gõ lại từ sách in: Vương Thu Trang.)